Jeśli jeszcze nie spotkaliście się z pojęciem sitodruku, to warto nadrobić tę stratę, bo może to być całkiem przydatna technika, jeśli będziecie kiedyś chcieli stworzyć koszulki z własnym nadrukiem, czy to dla siebie, czy w celach promocyjnych lub biznesowych. Sitodruk to jak sama nazwa wskazuje druk przy pomocy sita. Jest to rodzaj grafiki warsztatowej, znany od dawna. Za jego pomocą możemy nanosić różnego rodzaju proste grafiki i logo na materiał. Jakość takiego nadruku jest niezwykle wysoka, odznacza się on niezwykłą trwałością i odporną na spieranie. Dzięki sitodrukowi mogły zostać rozpowszechnione na masową skalę koszulki z nadrukami. Tej techniki używał, chociażby Andy Warhol do stworzenia podobizn Marilyn Monroe, które stały się ikoną pop-artu — bardzo ważnego kierunku w dwudziestowiecznej sztuce. Dziś do tworzenia sitodruków w przemyśle odzieżowym stosuje się unowocześnione wersje tej techniki, choć w domu czy szkole artystycznej z powodzeniem możemy stosować tradycyjną metodę drukowania na tkaninie.
To jak zrobić sitodruk nie jest kwestią bardzo skomplikowaną, jakby mogło się wydawać. Przygotowanie się do wykonania swojego autorskiego nadruku będzie polegało na wykonaniu odpowiedniego sita. Zaczynamy od przygotowania jego ramy, w której obrębie znajdzie się szablon do naszego nadruku, więc sito powinno być znacznie większe niż nasz wzór. Jako ramy sita mogą nam posłużyć drewniane listewki zbite ze sobą w czworobok lub możemy wykorzystać starą ramę obrazu.
Mając ramę, musimy naciągnąć na nią siatkę. Możemy posłużyć się specjalistyczną siatką ze sklepu plastycznego czy drukarskiego, ale będzie to dość droga opcja. Wykonując sitodruk w domu, nie możemy liczyć, że wyjdzie on idealnie, tak jak w specjalistycznych pracowniach i firmach tekstylnych, dlatego warto postawić na zamiennik siatki. Tę funkcję nienagannie spełnią rajstopy lub inny, niezbyt gęsty materiał o nylonowych włóknach. Choć pamiętajmy, że im większe oczka w materiale, tym większe będą 'piksele' naszego nadruku.
Mając naciągnięty materiał na ramę, musimy skupić się na naszym szablonie. To jak zrobić szablon do sitodruku zależy w dużej mierze od wyobraźni i ograniczeń technicznych. To, co chcemy, by znalazło się na naszej koszulce, musimy wyciąć w papierze. Jeśli mają to być litery, to wycinamy litery — każdą z osobna, jeśli jakaś postać lub przedmiot, to wycinamy jego kontury. Jeśli to ma być coś w kilku kolorach, to niezbędne będzie wykonanie kilku osobnych sit, z których każde będzie przeznaczone do miejsca na nadruku odpowiadającego jednemu kolorowi. Przykładowo, jeśli ma to być niebieska piłka z oczami, to będziemy potrzebowali szablonu z kształtem piłki, szablonów gałek ocznych i szablonów czarnych źrenic, a sit w tej sytuacji będzie potrzeba trzy.
Mając szablony i sita, musimy nanieść te pierwsze na siatkę. Do tego możemy się zabrać na różne sposoby. Możemy wykorzystać specjalny wypełniacz, którym obmalujemy nasz wzór na siatce. Wypełni nam otwory siatki w miejscach, gdzie nie ma być widocznych śladów farby. Tylko obszar przyłożonego szablonu zostaje niezamalowany. Po wyschnięciu zabezpieczone wypełniaczem części wyschną i będzie można przejść do dalszej części zadania. Możemy też przy nanoszeniu szablonu wykorzystać emulsję światłoczułą — jest dostępna, tak jak wypełniacz, w sklepach plastycznych — którą nanosimy na całą powierzchnię sita. Potem odstawiamy ją do ciemnego miejsca, by wyschła, a następnie przyklejamy do niej szablon przeźroczystą taśmą i naświetlamy kilkanaście minut. Do tej czynności świetnie sprawdzą się halogeny lub 100-watowe żarówki. Po tym czasie możemy wypłukać sito — wypłucze się tylko część przykryta szablonem, część naświetlona utwardziła się i nie będzie przepuszczała farby.
W ten sposób uzyskaliśmy gotowe sito do naszych druków na tkaninie. Teraz będziemy potrzebowali rozłożoną koszulkę lub kawałek materiału, na które położymy nasze sito. Z kolei na nie musimy nałożyć farbę, która powinna być specjalnie przeznaczona do malowania na tkaninach. Zwykłych farb możemy użyć, wykonując sitodruk na przykład na papierze. Do rozprowadzenia farby po sicie przyda nam się rakla — podłużny przyrząd, którym przeciągamy farbę od brzegu do brzegu, lekko dociskając. Po odłożeniu sita i wyschnięciu farby mamy nasz gotowy sitodruk. Jak zrobić, by miał on oczy, o których wspomnieliśmy wcześniej? Pierwszym szablonem, który odcisnęliśmy na koszulce, powinna być niebieska piłka, po zdjęciu sita z jej szablonem nakładamy ten z gałkami ocznymi tak, aby znalazły się one w pożądanym miejscu na piłce. Nakładamy odpowiedni kolor farby i również przeciskamy ją raklą. Operację powtarzamy z ostatnim sitem, na którym mamy przyszykowane źrenice naszej piłki. Powtarzamy opisane czynności tak, by źrenice znalazły się na swoim miejscu i voilà! - mamy naszą piłkę z oczami (lub inny, różnokolorowy obrazek, napis czy logo).
Sitodruk to bardzo przyjemna technika, więc warto zająć się nią hobbystycznie lub jeśli prowadzimy zajęcia plastyczne dla dzieci — zorganizować niecodzienną lekcję tworzenia sitodruków. Jednak musimy pamiętać, że takie domowe dzieła sitodrukowe nie będą tak wysokiej jakości, jak te na koszulkach w sklepie. Udoskonalona technologia pozwala na tworzenie niezwykle trwałych sitodruków, niemożliwych do osiągnięcia w warunkach domowych. Zabawa z sitodrukiem może być ciekawym i odprężającym zajęciem albo sposobem na tworzenie autorskich dzieł artystycznych. Jeśli jednak chcemy stworzyć koszulkę z sitodrukiem na prezent bądź stworzyć serię koszulek, które będą promowały naszą firmę i logo, warto skorzystać z usług profesjonalnej firmy. Firma Kodok wykonuje profesjonalne sitodruki, ale też inne rodzaje nadruków na koszulkach i nie tylko. Warto zapoznać się z ich ofertą i skorzystać z oferowanych usług.
Hutnicza 18a, 81-061 Gdynia
